Yardım Alma
Çoğu komut yanına -h veya –help yazıldığında küçük bir bilgi verir. Buna ek olarak linux’ta binlerce dokümanın bulunduğu manual sayfaları vardır. Yapmanız gereken tek şey man komutundan sonra bilgi almak istediğiniz komutun adını yazmak.
komut -h: Komut hakkında kısa bilgi
komut –help: Üstekinin aynısı
man komut: Komut hakkında detaylı doküman
Dosyaları Listeleme
Linux’ta bir dizindeki dosyaları listelemek için kullanılan komut lsdir. Ekrana sığmayan uzun listeleri göstermek için ise bu komut less ile beraber kullanılabilir.
ls: Bulunduğun dizinin içeriğini göster
ls -a: Gizli dosyaları da göster
ls -l: Uzun listele (sahip, izinler, boyut ve tarih dahil)
ls | less: Uzun listeleri kısaltmak için
Dizin değiştirme
Başka bir dizine geçmek için cd komutu kullanılır.
cd yol: yol dizinine geçer
cd ~: Sizin home dizininize geçer
cd -: Bir önceki dizine döner
cd..: Bir üst dizine geçer
Dosya ve dizin yönetimi
Bir dizini veya dosyayı kopyalamak için cp, taşımak için mv, yeni klasör oluşturmak için mkdir, dosyayı silmek için rm, dizini ve içindeki dosyaları silmek için rm -R, boş bir dizini silmek için ise rmdir kullanılır.
cp kaynak hedef: Kaynaktan hedefe kopyalar
cp -R kaynak hedef: Önyineli(recursive) kopyalar
mkdir dizin: Yeni dizin yaratır
mv kaynak hedef: Dosyaları taşımak veya adlarını değiştirmek için
rm dosya: Dosyayı kaldırır
rm -R dizin: Önyineli kaldırır
rmdir dizin: Boş dizini kaldırır
touch dosya: Dosya varsa tarihini değiştirir, yoksa yaratır
pwd: Çalışılan dizinin ismini verir
Dosya arama
Herhangi bir dosyayı sistemde aramak için find ve locate komutları kullanılır. find bulunduğunuz dizinden başlayarak tüm alt-dizinleri arar. locate ise tüm dosyaları bir veritabanında tutar, bunun için hayli hızlıdır. Ancak bu veritabanı günde bir yenilendiğinden son kaydettiğiniz dosyaları bulamayabilirsiniz.
find yol -name dosyaadı: Belirttiğiniz dizinden başlayarak dosyayı arar
locate dosyaadı: Dosyayı arar
Metin dosyalarıyla çalışma
Kısa bir metin dosyasını görüntülemek için cat, metin dosyasında yön tuşları-Page Up/Down ile ilerlemek için less, dosyada bir yazıyı aramak için grep, satırları sıralamak için sort, ve küçük bir editör ile açmak için ise pico kullanılır.
cat dosyaadı: Dosyayı ekranda görüntüler
grep yazı dosyaadı: Yazıyı dosyada arar, bulunduğu satırı görüntüler
less dosyaadı: Dosyada ilerlemek için kullanılır (Çıkış q ile)
pico dosyaadı: Dosyayı basit bir metin editörüyle açar
sort dosyaadı: Dosyadaki satırları alfabetik sıraya göre dizip gösterir
Sıkıştırılmış dosyaları açma
İnternetten indirdiğiniz dosyalar genelde sıkıştırılmıştır. Bunları açmak için dosya tipine göre araç kullanmalıyız.
bunzip2 dosyaadı.bz2: bzip2 dosyasını (.bz2) açar
gunzip dosyaadı.gz: gzipped (.gz) arşivini açar
unzip dosyaadı.zip: PkZip veya WinZip dosyasını (.zip) açar
tar -xvf dosyaadı.tar: tar (.tar) arşivini (tarball) açar
tar -xvzf dosyaadı.tar.gz: tar arşivini (.tar.gz or .tgz) açar
Ağ servislerini kullanma
Dosya transferi yapmak için ftp, ağ bağlantısını kontrol etmek için ping, secure shell protokolüne bağlanmak için ssh, telnet protokolü üzerinden bağlanmak için ise telnet kullanılır.
ftp sunucu: FTP sunucusuna bağlanır
ping sunucu: Sunucuya ping isteği gönderir
ssh -l kullanıcıadı sunucu: Uzaktaki makinaya Secure Shell protokolü ile
bağlanır
telnet sunucu: Uzaktaki makinaya TELNET protokolü ile bağlanır
Sistem bilgisi görüntüleme
date: İşletim sisteminin
saat ve tarihini görüntüler
df -h: Disk kullanımını
görüntüler
free: Bellek kullanımını
görüntüler
history: Kullanılan hesap
için çalıştırılan komutları listeler
hostname: Yerel sunucu adını
verir
rwho -a: Ağa bağlı
kullanıcıları listeler
uptime: Bilgisayar
açıldığından beri geçen süreyi verir
who: Makineye bağlı
kullanıcıları listeler
whoami: Giriş isminizi
görüntüler
Dosya izinlerini değiştirme
chown kullanıcı.grup dosyaadı: Dosyaya sahip olan grubu ve kullanıcıyı
değiştirir. Tabii ki bu komutu sadece o dosyanın sahibi kullanabilir
chmod (augo)(+-)(rwx) dosyaadı: Dosya üzerindeki okuma-yazma-çalıştırma
(read-write-execute) izinlerini (rwx) farklı seviyedeki kullanıcılar için
(all-owner-group-other) artırıp azalmayı (+/-) sağlar
Linux temel olarak kullanıcıyla X Pencere Sistemi adı verilen (startx buyruğuyla başlatıldığını daha önce görmüştük.) bir pencere ortamı olmaksızın, komut satırından iletişim sağlayan bir sistemdir.Konsolda her komuttan sonra helpine bakarsanız o komutun tüm fonksiyonlarını görebilirsiniz.
Örnek :
ls –h
veya : ls –help
root@aku: ~# _
tipik bir komut yorumlayıcı komut (prompt). Komutların biçim ya da yapısı
kullanıcının isteğine göre oluşturulabilir. Bizim özel örneğimizde “@” iminden
önceki etiket (root ) şu anda geçerli olan kullanıcıyı, aku ise sistemin konak
adını belirtiyor. ~ karakteri, yöneticinin hesabı halinde /root olacak olan
kullanıcıların anayerleşim (home) dizinini gösteriyor ve son olarak da “#”
komutu bu özel hesabın süper kullanıcıya ait olduğunu belli ediyor. Kullanıcı
şimdi hareketeden imleçten sonra herhangi bir komutu girebilir.
ls: dizin içeriğini listeler
Örneğin: root@aku:~$ ls
BasiliX/ dead.letter mail/
root@yonca:~# ls -l deneme
Bu örnekte kullanıcının nasıl bir komut (ls), bir komut seçeneği (-l) ve bir
parametreden (deneme) oluşan bir deyim oluşturduğunu görebiliriz. Kullanıcı
enter tuşuna bastığında, Linux deneme dosyasını listeleyecektir (dosyanın
büyüklüğü, oluşturulduğu tarih, ve birkaç başka özelliğini görüntüleyecektir.)
Bir kabuk deyiminin genel yapısı, bir karakter boşluktan sonra komut adını
izleyen seçeneklerden oluşur.
ls -l -a deneme
Seçenekler aşağıdaki gibi birlikte de kullanılabirler:
ls -la deneme
Son olarak, komut dosya olarak birden fazla dosyaadı belirtilebilir, bunlar da
birbirinden boşluk karakteriyle ayrılmalıdır.
ls deneme word yedek
Bu, deneme, word ve yedek dosyalarını ayrıntı vermeden listeler. Dosyaların daha
ayrıntılı bir tanımlamasını almak isteyen daha önceki gibi -l seçeneğini
kullanabilir.
ls -l deneme word yedek
Linux, sistemin nasıl kullanılacağı hakkında çok geniş ağiletişimli (online)
bilgiye sahiptir. Bir komutun adını biliyor ve nasıl kullanıldığını öğrenmek
istiyorsanız :
man [komut]
Bu, komutunun elyordam sayfasını oluşturacaktır. Hemen hemen tüm sistem
komutları için elyordam sayfaları sistemde var durumdadır. man komutunun
kendisinin seçenekleri hakkında daha çok bilgi almak isterseniz, yalnızca man
man yazmanız yeterli. Bir UNIX buyruğunun seçeneklerini akılda tutmak asla
gerekmez. Çünkü ağiletişimli elyordam sayfaları her zaman belleğimizi tazelemek
için hızlı ve kolay bir yol sağlar. Öte yandan öğrenmek istediğiniz şeyin
konusunu ya da bir açkı sözcüğünü biliyorsanız şunu deneyin:
apropos [subject]
Bu, konuyla ilişkili tüm komutların bir listesini verecektir. root@yonca:~$
apropos zip
atalkd (8) – AppleTalk RTMP, NBP, ZIP, and AEP manager
bzip2, bunzip2 (1) – a block-sorting file compressor, v1.0 bzcat – decompresses
files to stdout bzip2recover – recovers data from damaged bzip2 files
explodepkg (8) – Extract the contents of a tar+GNUzip package (such as a
Slackware software package) in the current directory.
funzip (1) – filter for extracting from a ZIP archive in a pipe
gzip, gunzip, zcat (1) – compress or expand files
jaztool, ziptool (1) – Tool for Iomega JAZ and ZIP drives
mzip (1) – change protection mode and eject disk on Zip/Jaz drive ‘” t TQ $1 ..
unzip (1) – list, test and extract compressed files in a ZIP archive
unzipsfx (1) – self-extracting stub for prepending to ZIP archives
zforce (1) – force a ‘.gz’ extension on all gzip files
zip, zipcloak, zipnote, zipsplit (1) – package and compress (archive) files
zipgrep (1) – search files in a ZIP archive for lines matching a pattern
zipinfo (1) – list detailed information about a ZIP archive
ls –help:
Bazı komutlar –help parametresiyle birlikte verildiğinde mümkün olan tüm
seçeneklerin kısa bir tanımını verirler.
Bir komutun çıktısı bir ekrandan fazlasını dolduruyorsa kaygılanmak için bir
neden yoktur, çıktıyı okumak için klavye üzerindeki PageUp ve PageDown tuşlarını
kullanmak yeterlidir. Çoğu Linux sürümü çeşitli programlar ve yararları hakkında
birçok kaynakbilgi (document) içerir. Bu kaynakbilgiler /usr/doc dizinindedir.
Örneğin tetex ile ilgili bilgi için yalnızca bu dizine girip more tetex yazmanız
yeterlidir. /usr/doc dizinindeki dosyaların çoğu ASCII dosyalarıdır. Daha da
çoğu var. info sayfaları komutların tanımlarını ve uygulamalarını içerir. emacs
editöründen [Control+h][Control+i] tuşlarıyla kolayca erişilebilen info
sayfalarında da açıklamalar bulabiliriz.
$ ls -l
drwxr-xr-x 3 fenix fenix 1024 Jun 15 1997 Calendar
drwx—— 5 fenix fenix 1024 Nov 6 19:35 Desktop
drwx—— 2 fenix fenix 1024 May 16 1997 Mail
drwxrwxr-x 2 fenix fenix 1024 Mar 10 00:28 X11
lrwxrwxrwx 1 root root 11 Mar 13 20:53 ada -> private/ada
drwxrwxr-x 2 fenix fenix 1024 Mar 10 00:28 bin
cp: Dosya kopyalama
Bu komut dosyayı başka bir dizinde bulmak veya yeni başka bir ad vermek için
dosya kopyalamaya izin verir.
root@aku:/home/web# cp index.html /home/
Eğer, yedek varolan bir dizin değilse, komut, dosyayı başka bir ad altında
kopyasının yaratılmasının istendiği yorumunu yapacaktır. Buradaki yedek dizini
home altındaki son klasörünün içine kopyalanacaktır.
mv: Dosya taşıma
mv “MoVe” demektir ve taşı anlamına gelir. Bu komut ile dosyaları yeniden
adlandırabilir veya diğer bir dizine taşıyabilirsiniz.
root@aku:/home/web# mv index.html /home/
Eğer yedek varolan bir dizin olmasaydı, dosyayı yeniden adlandırmak istediğiniz
yorumu yapılacaktı. Yedek dizini home altına taşınacaktır.
cd: dizinin içine girmek
Argümansız cd buyruçu ilk dizine geçişi sağlar. Eğer yetkin kullanıcı
(superuser) iseniz bu komut size /root/ dizinini verecektir; eğer hasan iseniz
/home/hasan’a gideceksiniz. Burada görebildiğiniz şey dizinlerin sağ tarafa
eğimli çubuklara sahip olduğu gerçeğidir Son olarak, /home ~ karakteri ile yer
değiştirebilir. Bu nedenle, cd ~yedek bizi /home/yedek ‘ğe ***ürür.
root@sezer:/home/webadmin# cd linuxweb
root@sezer:/home/webadmin/linuxweb#
mkdir: dizin oluşturmak
root@sezer:/home/webadmin# mkdir linuxweb
root@sezer:/home/webadmin/linuxweb#
mkdir [dizinadı] biçiminde çok basit bir yapıdır ve bu ad altında bir dizin
yaratır.
rmdir: boş bir dizini silmek
root@sezer:/home/webadmin# rmdir linuxweb
İçinde dosyalar bulunmayan bir dizini yok etmek istiyorsanız, rmdir [dosyaadı] komutuyla yapılır. Eğer dosyalara sahip dizinleri yok etmek istiyorsanız (ya da diğer dizinler) rm komutuna bakın.
rm: dosyayı silmek
rm [dosyaadı] ile her tür dosya silinir.
Diğer ek komutları: -i Dosyayı silmeden önce doğrulama gerektirir.
-r Bir dizini ve onun tüm içeriğini siler.
-rf Bir dizini ve onun içeriğini herhangi bir doğrulama gerektirmeksizin siler.
ln: diğer dosyalara link
vermek
Linux dosyaların ayrı adlara sahip olduğunu veya onlara ayrı dizinlerden
erişebileceğimizi varsayar. Bu, bağlantılar ile yapılır. İki türü vardır: ”
katı: bağlantıda dosya içeriğinin tamamını kopyalar, kaynak dosya veya tersine
bağlantı değiştiğinde karşılığı da değişir. ” simgesel: Kopyalamaz, kaynak
dosyaymış gibi çalışır. Bu yolda dosya içeriğinin kopyası yoktur, böylece
tekerde boş yer kalır. Bugünlerde neredeyse yalnızca bu tür bağlantılar
kurulmaktadır. Bu yolla dizinler sadece simgesel bağlantılara izin verir. Katı
bağlantılar ln ile yapılır. Ve simgesel bağlantılar ln -s [kaynakdosyalar]
[erekdosya] ile yapılır.
cat:dosyanın içini gösterir
cat [dosyaadı]
more: sayfalamalı dosya içeriği gösterimi, eğer göreceğimiz dosya çok uzunsa
(ekranda görmek istediğimiz birçok satırı varsa), en üstteki ilk satırları
yitireceğiz. Çözüm ise ekran buffer kullanmaktır. Bu buffer altında, Mays+Repag
ile yer değişimi sağlanabilir. Fakat bu buffer sınırlı büyüklüktedir ve çoğu kez
yardımcı olmaz. more buyruğu dosyaları sayfalayarak görmemizi sağlar.
more [dosya-adı]
Bu etkileşimli bir programdır. Daha ilginç olan “keys” (etkileşimli komutlar)
aşağıdadır: Açkı Fonksiyon (Key Function)
spacebar Bir sayfa ileri
b bir sayfa geriye al
return bir satır ilerle</td>
/[string] katar’ın dosya içindeki bir sonraki yerini bul
?[string] katar’ın dosya içindeki son görüldüğü yeri bul
q bırak çık
chmod:dosya izin haklarının değiştirilmesi
Düzenli kullanıcılar (root her şeyi yapabilir) yalnızca sahip oldukları
dosyaların erişim izinlerini değiştirebilirler. Bu, boşlukla ayrılmış 2
parametre türünün birleşimidir.
chmod [kim][+/-] [yenihaklar] [dosya]
kim’de aşağıdakilere gönderim yapabiliriz: Kim Betimlemesi u dosyaya sahip olan
kullanıcı
g dosyaya sahip olan grup
o geriye kalan kullanıcılar
a herhangi bir kullanıcı (sahip, grup, diğerleri)
+ ile izin hakları ekler – ile izin haklarını çıkartırız.
Yeni izinlerde hangi izinlerin eklendiğini veya kaldırıldığını gösteriyoruz.
Bunlar ls yardımı ile uzun listenin ilk alanındaki harfler ile betimlenirler
(Bunun anlamı, r: (ku, w:yaz, x:çalıştır veya konuk ol, setUID şeklindedir).
chmod u+rw my
Bununla sahip (bu genellikle sizsiniz), my dosyası üzerinde okuma ve yazma
iznine sahip olur.
chmod a-x directory
Ve bununla tüm kullanıcıların (siz ve sahip dahil) directory dizinine konuk olma
izinlerini kaldırıyoruz.
chmod diğer ve daha gelişmiş niteliklere sahiptir, bunları burada görmeyeceğiz,
fakat man chmod komutunu kullanarak elyordam sayfaları kullanabilirsiniz:.
man chmod
* : Herhangi bir katara (0 veya daha çok sayıda) gönderme yapar
rm *:Bütün dosyaları sil.
rm a* :a ile başlayan tüm dosyaları sil.
rm bet*as :bet ile başlayıp as ile biten tüm dosyaları sil.
? :herhangi karakter (yalnızca bir)
cat c?t : c ile başlayan ve sonu t ile biten tüm dosyaların içeriklerini görüntüler.
[group]: köşeli parantezler arasındaki karakter grubu
more [tp]erez:Eğer varsa, sayfa düzeninde terez ve perez dosyalarını gösterir.
cp c[AEIOU]endo directory c ile başlayan, [ ve ] arasında verilen büyük
harflerle süren ve endo ile sona eren dosyaları directory adlı dizine kopyalar.
Aralıkları yaratmak için “-” kullanabiliriz:
mv *[a-z] trash :Büyük harf ile bitmeyen tüm dosyaları trash adlı dizine taşır. Aralıkların dışı da taban alınabilir:
ls [!a-zA-Z]* :İlk karakteri büyük veya küçük harf olmayan dosyaları listeler.
nl :Bir dosyayı satırlarını numaralamak ve mantıksal sayfalar halinde göstermek
için kullanılır.
nl komutu nl [seçenekler][dosya] şeklinde kullanılır. $nl x _file
1 aku
2 bim
wc: Dosyada bulunan
satır,kelime veya karakter sayısını gösterir.Sokakta başka anlama gelir
$wc index.html
59 95 1188 index.html
pwd: Kullanıcı dizinler
üzerinde hareket ederken zaman zaman hangi dizin üzerinde çalıştığını öğrenmek
için bu komut kullanılır.
$pwd
/usr/ser
chown:Bir dosyanın veya dizinin paremetresinde tanımlı bulanan dosya
veya dizinin sahibi parametrelerini değiştirir. Dosya veya dizin sahibi
parametresi /etc/passwd dosyasında, kullanıcı kimliği(user ID) veya bağlantıı
ismi (login name) olarak kayıtlı bulunmak zorundadır.Dosya ve dizin
parametreside /etc/group dosyasında, group kimliği (group ID)veya gurup ismi
(group name ) olarak kayıtlı olmak zorundadır.
chown [-f][-h][-R] sahibi[:grubu]{dosya I dizin}
ps:Aktif işlemler hakkında çeşitli bilgileri görüntüler
root@yonca:~/mail$ ps
PID TTY TIME CMD
15085 ttyp1 00:00:00 bash
15232 ttyp1 00:00:00 ps
You have new mail in /var/mail/root
kill:Çalışan süreci durdurmak için singal gönderir.Bir root kullanıcı herhangi
bir süreci kil komuduyla öldürebilir.Eğer root kullanıcısı değilseniz sadece
kendinize ait işlemleri öldürebilirsiniz.
kill [-s{sinyal ismi Isinyalnumarası}]süreç tanıtım numarası (PID)
lprm : (line printer remove)Printer’da döküm için bekleyen işlemleri sıran
çıkarır.
lprm[-P Printer][görev sırası][Kullanıcı adı..][-]
echo:İfadeleri görüntülmek için bu komut kullanılır,kabuk programlarında
kullanılır.
Önce a değişkenini “hasan”‘a aktaralım sonra da echo komutula hasanı
görüntüleyebiliriz.
$ a=hasan
$echo $a
hasan
$_
date sistemin tarihini ve zamanını gösterir.date komutu “date+%X”şeklinde
kullanılır.
$date
Mon Jan 11 13:29:48 Mest 2002
tail : Dosyanın son bölümünü görüntüler.
$tail yedek
yedek dosyasının son 10 satırını görüntüler.
uname:İşletim sistemi hakkında bilgi verir.Kernelinizin sürümünü görmek için
“uname -r” .
-m Makinanın donanımının adını verir.
-n Nodename i yazar. Nodename sistemin network iletişimi için kullanılır..
-r Print the operating system release
-s Sistem ismini yazar
-v İşletim sisteminin versiyonuu yazar
-a yukarıdaki bilgilerin tamamını yazar
ping : (packet internet groper)Bir network bilgisayara ICMP(Internet Control Message Protocol)echo paketi gönderir ve geri dönen paketleri bildirir.
Hostname: Paketlerin gönderildiği bilgisayarın ismini belirtir.
mount : Üzerinde bir dosya sistemi olan bir disk birimine veya parçasına okuma
veya yazma amacıyla ulaşabilmek için bu birim veya parçayı / dosya yapısında bir
alt dizine mount edilmiş olması gerekir./dizini bilgisayarın açılması sırasında
otomatik olarak mount edilmektedir. Eğer bu kök dizini bilgisayarın açılması
aşamasında mount edilmezse , o bilgisayar zaten açılmaz.Diğer disk ve disk
parçalrı otomatik olarak mount edilmesi için gerekli işlemler ise sistem
yöneticisi root tarafından yapılır. Otomatik olarak mount edilmesi istenen
diskler ve mount edilecekleri dizinler /etc/filesystems dosyasında tanımlanır.
aku@yonca:~$ mount
/dev/sda1 on / type ext2 (rw)
/dev/sda3 on /home type xfs (rw)
none on /proc type proc (rw)
mailx : Mesajların elektronik olarak alınması ve gönderilmesi için ortam
sağlayan bir yazılımdır. “mailx”komutu mesaj okunurken saklama silme ve mesajla
yanıtlama olanağı sağlar.
mailx [seçenekler] [isim]
utebay@yonca:~$ mailx
Mail version 8.1 6/6/93. Type ? for help.
“/var/mail/utebay”: 26 messages 25 unread
1 MAILER-DAEMON@yonca. Sat Jun 29 09:37 13/546 “DON’T DELETE THIS MES”
2 mailto:ukarabudak@cizgi.com ukarabudak@cizgi.com Fri Jun 28 17:44 67/2841
“[Linux] Re: ntfs moun”
grep : Karekterlerden oluşan belirli kalpıları bir veya daha fazla dosya içinde
aramınızı sağlayan komuttur.
grep[seçenekler]ifade [dosya…] $ cat deneme.c
include “stdio.h”
main ()
{
printf (”merhaba”;
return(0)
du Komutu (Diskin Durumu)Sistem yöneticisi zaman zaman disklerin nasıl
kullanıldığını öğrenmek için bu komut kullanılır.Aşırı büyüyen dosyalar ve
dizinleri belirlemesi,sağlar.
utebay@yonca: ~$ du
8 ./BasiliX
12 ./mail
0 ./.ssh
cut :Bir dosya içerisindeki satırların içerdiğialanların keserek belirli bir
yere kopyalamak için kullanılır.
cut [seçenekler][dosya]
chgrp :Bir dosyanın yada klasörün grup sahipliğini değiştirmeye yarar.
chgrp[-f][-h][-R]Grup{Dosya….|Klasör….}
who komutu : Sistemde o anda kimlerin çalıştığını saptayan komuttur.
who [seçenekler][isimler]
umount : Mount edilmiş bir kütük sistemini, bilgiisayarın /kütük sisteminden
ayırmak için kullanılır.Bu işlem genellikle CD ler için kullanılır.
{umount|unmount}[-f][-a]|[all|allr|Device |Directory|File|FileSystem|-n Nome|-t
Type]
Paste : Aynı bir dosyanın veya başka dosyaların bellirli kısımlarını bir araya
getirmek için kullanılır. Paste komutuyla ister yatay, isterse düşey olarak
birleştirme işlemi yapılabilir.
paste[seçenekler][dosya..]
head : Dosyalrın ilk kısmını listeler.Verilen dosyanın belirtilen kadar satırını, belirtilmemişse ilk 10 satırını listeler. Eğer dosya verilmemişse veya’-'dosya adıyla karsılaşılasırsa standart girdiler okunur.Eğer birden fazla dosya verilmişse her dosya listelemesinde önce ==> ve <== içine koyulmuş dosyaların adlarından oluşan başlıklar listeler.
FTP : İki Bilgisayar arasında dosya transferini sağlar.Uzaktaki bilgisayara dosyalar koyabilirsiniz, yada uzaktaki bilgisayardan yerel bilgisayarlardan yerel bilgisayarlara dosyalar indirebilirsiniz.
diff : Dosyalar arasındaki
farklılıkları ortaya koyarak,gerekiyorsa değişiklik kullanılır.
diff [seçenekler] dosya-1 dosya-2
alias Bir komuta icin
kisayollar yaratmak icin
at Belirlenen bir zamanda
programi calistirmak icin
atq Liste halinde at icin
bekleyen programlari verir
atrm at listesinden bir
programi silmek icin
cat Programin icerigini
standart cikti cihazinda gosterir
chfn Finger ile saglanan
bilgileri degistirmek icin
chsh Kullandiginiz kabuk
programini degistirmek icin
cp Dosyalari kopyalamak icin
dd Disk iceriklerini
kopyalamak icin
df Kullanilabilir disk alani
dir Klasorun icerigini
goruntulemek icin
dmesg Acilis mesajini
goruntulemek icin
dump Sistemleri yedeklemek
icin
e2fsck Dosya sistemlerini
hataya karsi kontrol etmek icin
export Kabuk icinde cevre
degiskeni yaratmak icin
find Dosyalari bulmak icin
fdformat Dusuk seviye disk
formatlama
fdisk Yeni disk bolumleri
yaratmak veya silmek icin
finger : Sunucudan kullanici
bilgisini almak icin
free : Hafiza (RAM) Takas
Alani(Swap) bilgisi icin
grep : Verilen karekter
grubuna uyan satirlari bulmak icin
groupadd veya addgroup* : Yeni
bir kullanici grubu yaratmak icin
groupdel veya delgroup* : Kullanici grubu silmek icin
groups : Sistemdeki
kullanici gruplarini listelemek icin
gzip : Dosyalara sikistirma
yapmak veya acmak icin
halt : Sistemi kapatmak icin
host : Sunucu bilgisine
bakmak icin
ifconfig : Ağ(Network)
arayuzlerini tanimlamak icin
init : Calisma Seviyesini
(Run Level) tayin icin ; konsol seviyuesi “init 3″ , xwindow masaüstü grafik
seviyesi ” init 5 ” , shotdown kapatma seviyesi ” init 6 ”
insmod : Modulleri
yukleyebilmek icin
kill : Calisan surecleri
durdurmak icin (process)
less : Dosyalari
goruntulerken filtre koymak icin
ln : Dosya veya klasorler
arasinda link yaratmak icin
locate : Verilen karektere
uyan dosyalari belirlemek icin
login : Sisteme baglanmak
veya kullanici degistirmek icin
logout : (ctrl+d) Sistemden
ayrilmak icin
lpc : Yazici kuyrugunu
duzenlemek icin
lpq : Yazici kuyrugunu
goruntulemek icin
lpr : Dosylari yazdirmak
icin
ls : Klasor icerigini
listelemek icin
lsmod : Yuklu modulleri
gormek icin
make : Dosyalari derlemek
veya bakim yapmak icin
makewhatis : “whatis”
veritabani yaratmak icin
man : Manual sayfalarini
goruntulemek icin
mcd : DOS disketindeki bir
klasore gecmek icin
mcopy : DOS disketine dosya
kopyalamak icin
mdel : DOS disketinden dosya
silmek icin
mdeltree : DOS disketinden
klasor silmek icin
mdir : DOS disketindeki bir
klasorun icerigini goruntule
mformat : DOS disketini
formatlar (bicimlendirir)
mkbootdisk : Acilis diketi yaratmak icin (boot disk)
mkdir : Yeni bir klasor
yaratmak icin
mkswap : Takas alani
yaratmak icin (Swap Space)
modprobe : Modulleri (sistem
suruculeri) yuklemek icin
more : Klasor ve dosyalari
goruntulerken filtre koymak icin
mount : Dosya sistemleri ve
Cihazlari sisteme tanitmak icin
mv : Dosyalari tasimak veya
isimlerini degistirmek icin
netcfg : (her dagitimda
bulunmaz) Ag Yapilandirma Araci
netstat : Ağ baglantilarinin
durumunu gosterir
nslookup : Isim Sunucusunu
(Name Server) kullanmak icin
passwd : Kullanici sifresini
degisitirmek icin
ping : Ağ uzerinde bir
sunucunun varligini kontrol icin
printtool : Yazici kurmak
icin
ps : Sureclerin
ozelliklerini gostermek icin
pstree : Surec yer aldigi
mantiksal agaci gostermek icin
pwd : O an icinde bulunulan
klasoru gostermek icin
reboot : Sistemi tekrar
baslatmak icin (shutdown -r now)
restore : Dump yedek
dosyalarini ilk haline getirmek icin
rm : Dosyalari silmek icin
rmdir : Klasorleri silmek
icin
rmmod : Yuklu modulleri
kaldirmak icin
rpm : RPM paketlerini
yonetmek icin örn: rpm -i deneme.rpm
set : Kabuk cevre
degiskenlerini degistirmek icin
shutdown : Sistemi kapatmak
icin
startx : X Windows alt
sistemini baslatmak icin
su : Bir baska kullaniciya
gecmek icin(switch user)
sync : Tampon veriyi hard
diske yazmak icin
sysinfo : Sistem ile ilgili
bilgi almak icin
tar : Sikistirilmis arsivler
yaratmak icin veya açmak için örn :tar xvf deneme.tgz
top : Calisan surecleri
goruntulemek icin
touch : Boş bir dosya
yaratmak veya olan dosyanin zaman bilgilerini degistirmek
icin(yaratilma,erisilme gibi)
traceroute : IP paketlerinin
izledigi yolu goruntulemek icin
umount : Sistemde yuklu
bulunan dosya yapilarini sistemden ayirmak icin
uname : Sistem hakkinda
bilgi almak icin örn : uname -r
unzip : Sikistirilmis
dosyalari eski haline getirmek icin örn unzip deneme.zip
updatedb : “locate”
veritabanini yaratmak,guncellemek icin
uptime : Sistemin ne kadar
uzun zamandir acik kaldigi,
useradd veya adduser* : Yeni
kullanici hesaplari eklemek icin
userdel veya deluser* : Kullanici
hesaplarini silmek icin
usermod : Kullanici
hesaplarini duzenlemek icin
whatis : Komut hakkinda
basit icerik saglamak icin
whereis : Komut icin
uygulama,kaynak ve manual dosyalarini belirlemek icin,
which : Program icin
uygulama dosyasinin dosya sistemindeki yerini belirlemek icin,
who : Kimin o anda sisteme
bagli oldugunu gormek icin
whoami : Sisteme bagli
bulunan kullanicinin kim oldugunu goruntulemek icin
xlock : X Windows alt
sistemini kilitlemek icin
* Kullandiginiz dagitima gore degisiklik gosterebilir.
KDE Klavye Komutlari :
ctl+tab : Masaustleri arasinda gecis icin
alt+tab : Uygulamalar arasinda gecis icin
alt+f1 : Uygulama menusunu acmak icin
alt+f2 : Komut penceresini acmak icin
alt+f3 : Pencere menusunu acmak icin
alt+f4 : Pencereyi kapatmak icin
f1 : Yardim gorutulemek icin
f2 : Pencerede bir kelimeyi aramak icin
f3 : Pencere aramasinda bir sonraki eslesmeye gitmek icin
space : Dosyalari secmek/secmemek icin
ctl+n : Dosya yoneticisi penceresini acmak icin
ctl+a : Icinde bulunulan klasorde butun dosya ve klasorleri secmek icin
ctl+t : Icinde bulunulan klasorde terminal penceresi acmak icin
ctl+w : Pencereyi kapatmak icin
ctl+f : Dosya bulmak icin
ctl+c : Kopyalama islemi icin
ctl+v : Yapistirma islemi icin
GNOME Dosya Yoneticisi (Nautilus) Klavye Komutlari:
ctl+b : Favorilere ekle
ctl+d : Kopyala
ctl+f : Bul
shift+ctl+f : Web Aramasi
ctl+i : Ozlellikleri Goster
ctl+h : Ana Sayfa
ctl+u : Bir seviye yukari
ctl+n : Yeni Klasor
ctl+o : Aç
ctl+w : Pencereyi Kapat
shift+ctl+w : Butun pencereleri kapat
ctl+= : Yakinlas
ctl+- : Uzaklas
ctl+[ : Geri
ctl+] : Ileri
ctl+t : Cop kutusuna koy
ctl+r : Yenile/Guncelle
ctl+a : Hepsini Sec
Komut ya da kavram adı Açıklaması
. Halihazırdaki dizini gösterir.
.. Önceki dizini gösterir.
~ Aktif kullanıcının ev dizini
cd .. Önceki (üst) dizine geç.
ls .. Önceki (üst) dizinin içeriğini göster.
CTRL-C Çalışan bir programı keser (komut satırına düşürür).
TAB Komut/dosya ismi tamamlama
apropos <kelime> İçinde “kelime” geçen tüm kılavuz sayfalarını tarar.
cp <dosya1> <dosya2> dosya1′i dosya2′ye kopyala.
PATH Çalıştırılabilir dosyaların yerini gösteren değişken
echo $PATH Bir dosya çalıştırılmadan önce nereye bakılacağını gösterir.
SHELL Altında çalışılan kabuk.
echo $SHELL Çalışan kabuğu gösterir.